امكان ندارد گردشگري حرفه اي، مسافر اصفهان و يا علاقمند به مكان هاي تاريخي باشيد و هنوز گذرتان به كاخ هشت بهشت اصفهان نيفتاده باشد. مخصوصاً اگر به ديدن سي‌ و سه پل رفته ايد مطمئنم كه از سنگ‌ فرش‌ هاي چهار باغ به سمت بازار هنر راهي شده و به اين باغ ديدني كنار همين بازار سر  زده ايد.

كاخ هشت بهشت كجاست ؟

از سمت سي‌ و سه پل بعد از ۵ دقيقه پياده‌ روي به طرف چهارباغ عباسي، در سمت راست‌‌تان باغي وجود دارد كه به هشت بهشت اصفهان معروف است. خوشبختانه امكان رانندگي در اين مسير ديگر وجود ندارد و براي بردن ماشين بايد از خيابان باغ گلدسته در ضلع شرقي عمارت وارد شويد و سواري‌تان را همان جا پارك كنيد و براي ديدن باغ هشت بهشت و كاخ آن برويد. از ميدان نقش جهان با ۲۰ دقيقه پياده‌روي از خيابان سپه و سپس گلدسته به اينجا مي‌رسيد. وارد فضاي سبز آن شده و تا مقابل حوض پيش مي‌رويد. آنجاست كه چشمتان به زيبايي اين عمارت خواهد افتاد. با مجله دلتا بمانيد.

امروز مجله گردشگري به اين باغ بهشت سر زده است. جايي كه زمان ساختش به دوره شاه‌ عباس اول بر مي‌گردد كه اصفهان به عنوان پايتخت صفويان انتخاب شد. در اين پايتخت، خيابان چهار باغ و بوستان هاي متعددي احداث شد. تعداد آن ها به ده ها مي‌رسيد. اما امروز از آن همه فقط باغ هشت‌ بهشت و باغ چهل‌ ستون باقي مانده و بقيه از بين رفته‌اند.

پيشنهاد مطالعه: براي آنكه راجع به باغ چهل ستون هم اطلاعاتي بيابيد مي توانيد مطلب “چهل ستون اصفهان ، يادگار دوره صفويان” را مطالعه كنيد.

هشت بهشت

كمتر ديده شده كه در شهرهاي مدرن و پيشرفته باغي تاريخي درست در مركز شهر هنوز پا برجا باشد. يكي از ويژگي‌ هاي باغ هشت ‌بهشت اصفهان اين است كه ضلع شرقي‌ آن شهرداري و ضلع غربي‌ اش بازار طلافروشي (بازار هنر) قرار گرفته و مردم براي ميانبر زدن خيابان، از وسط اين باغ سرسبز مي‌گذرند. ناخداگاه هميشه شلوغ است و براي گردشگران هم خودنمايي مي‌كند.

كاخ هشت بهشت درواقع كوشكي تاريخي‌است و  با نام هاي “عمارت هشت بهشت”، “هشت به هشت” و “هشت در بهشت” نيز خوانده مي‌شود. همانطور كه گفته شد چندين كاخ و كلاه فرنگي ديگر وجود داشت كه از ميان تمام آن ها چندي به يادگار مانده است. در زمان صفوي به آن لقب زيباترين كاخ عالم را داده بودند و از آن با عبارت “فرح انگيز تر از مجلل ترين كاخ هاي ممالك اروپايي” ياد مي‌كردند. در فهرست آثار ملي ثبت شده است و  به صورت يك هشت ضلعي (هشت پهلو) ساخته شده است.

عمارتش معمولاً مورد توجه گردشگران است و كاخ هشت بهشت را معمولاً در ابتداي ليست گردشگري شان در اصفهان مي‌نويسند. كاشي‌ كاري‌ هايي چشم نواز دارد كه در دل خودش چندين داستان را به تصوير كشانده است. نقش هايي از شكار و تمثيل‌ هايي كه ما را به ياد داستان هاي شاهنامه مي‌اندازد.

اتاق‌ هاي زيادي در اين كاخ هست كه بعضاً داخل آن ها حوض وجود داشته است. ديوارهاي اتاق‌ هايش آينه‌ كاري شده و سقفش معماري مسجد لطفعلي خان در ميدان نقش‌ جهان را تداعي مي‌كند. اصلاً در معماري‌ هاي كهن سقف ها از اهميت زيادي برخوردار بوده‌اند، سقف اين كاخ هم مانند بناهاي ديگر اين شهر زيبايي شگفت‌ انگيزي را به نمايش گذاشته است.

حوض مرواريد هشت بهشت

كاخ هشت بهشت به اندازه دو متر از سطح زمين بلند‌تر ساخته شده است و اطاق هـاى آن منقش و گچبرى و در‌هايش خاتم سازى و زيباست. تاﻻر وسط گنبدى شكل است و ميان آن حوضى هشت ضلعى از مرمر عالى بنا شده. به آن حوض مرواريد مي‌گويند. طورى حجارى شده است كه وقتى آب از سوراخ هايش خارج مي‌شود انگار دانه مرواريد از آن بيرون مي‌جهد.

تحليل كاخ هشت بهشت

• شايد از خودتان بپرسيد كه چرا هشت بهشت؟ مگر هفت در متون قديمي عدد مقدسي نبوده است؟ مي‌گويند شاه سليمان صفوي اين عمارت را براي هشت سوگلي‌اش ساخته بود كه چهار نفر از آن ها در طبقه پايين و چهار نفر ديگر در طبقه بالا زندگي مي‌كردند. برخي ديگر مي‌گويند به دليل ساختار هشت‌ ضلعي و معماري كاخ اين نام‌ گذاري انجام شده است. از سويي هشتي در زمان خودش به معناي ورود به بهشت بوده است.
  
• اين عمارت هشت‌ ضلعي چهار نما يا چهار زاويه دارد كه هيچ كدام شبيه به يكديگر نيستند، و جالب اينكه اين تنوع، تركيب منسجم آن را به هيچ عنوان به هم نزده و هر كدام به يكديگر ربط دارند.
• در ابتداي دوره قاجار بخشي از اين كاخ به مدرسه تبديل شد و بعد اداره آن در دوره ناصر الدين شاه به يكي از زنان دربار سپرده مي‌شود.
• باغ و كاخ هشت بهشت اصفهان يكي از كوشك‌ هاي باقي مانده از دوران صفويه و زيبايي اعجاب‌ آوري داشته است. در متون ايران‌ شناسي قديمي توصيف‌ هاي زيادي از آن يافت مي شود.
• تنها كوشك باقي مانده از كوشك‌ هاي دوران صفويه است، كوشك باغ بلبل.
• كيوسك در زبان فرانسوي، در واقع برگرفته از كوشك‌ ها يا عمارت‌ هاي كلاه‌ فرنگي بود كه در ايران ساخته مي‌شد. آن ها با تقليد از نام كوشك، به معناي عمارتي كه وسط يك باغ بزرگ بود، كيوسك را وارد زبان خود كردند. براي همين حتي امروز خود ما هم به پنجره‌اي كه از آن بليط مي‌خريم يا  به دكه‌هاي روزنامه‌، كيوسك مي‌گوييم.
  
• كوشك باغ هشت بهشت تبريز هم كه در دوران قاجار بنا شد با الگو برداري از كاخ هشت بهشت اصفهان ساخته شده بود اما روي سقف آن تصاوير حضور سفيران عثماني نقاشي شده بود. البته امروز اثري از آن عمارت باقي نمانده است.

ساعت بازديد كاخ هشت بهشت

ساعت بازديد از كاخ هشت بهشت بين ۹ صبح تا ۱۶ بعدازظهر است اما تردد در باغ بلامانع است.